Τα Ιωάννινα έχουν να παρουσιάσουν τεράστια κληρονομιά σε θρησκευτικά μνημεία, με βυζαντινές εκκλησίες, μοναστήρια, μονές και ξωκλήσια να προσελκύουν κάθε χρόνο πιστούς από όλες τις περιοχές της Ελλάδας αλλά και το εξωτερικό, καθώς η περιοχή αποτέλεσε σταυροδρόμι θρησκειών στο πέρασμα του χρόνου και έχει να επιδείξει έναν ανεκτίμητο θρησκευτικό πλούτο.
Στην πόλη των Ιωαννίνων και συγκεκριμένα στο Νησί της λίμνης Παμβώτιδας, βρίσκονται επτά ξεχωριστές Μονές, που κτίστηκαν μεταξύ του 13ου και του 17ου αιώνα, από επιφανείς οικογένειες που βρέθηκαν στην Ήπειρο μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, μετατρέποντας την περιοχή σε ένα από τα σημαντικότερα μοναστικά κέντρα της εποχής. Το πρώτο μοναστήρι που ιδρύθηκε η Μονή του Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών. Από τις σημαντικές τοιχογραφίες του καθολικού, ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η τοιχογραφία των επτά σοφών της αρχαίας Ελλάδας στον νότιο εξωνάρθηκα.
Δημοφιλείς προορισμοί είναι και οι Μονές Ντουραχάνης και Καστρίτσας στο Λεκανοπέδιο Ιωαννίνων, που έχουν καταφέρει να παραμείνουν αναλλοίωτες στο πέρασμα του χρόνου.
Η Μονή Τσούκας, αφιερωμένη στο Γενέθλιο της Θεοτόκου βρίσκεται στον ομώνυμο λόφο, σε υψόμετρο 760 μέτρων, στο Ελληνικό του δήμου Βορείων Τζουμέρκων, προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες πιστούς. Σύμφωνα με την παράδοση το μοναστήρι ιδρύθηκε στα 1190 από τον αυτοκράτορα Ισαάκιο Β’ Άγγελο, καταστράφηκε το 1736 και ανακαινίσθηκε το 1779.
Εντυπωσιακή είναι η Μονή Θεοτόκου Κηπίνας, χτισμένη στο μέσο σχεδόν ενός τεράστιου βράχου στη ΒΑ πλευρά του άγριου φαραγγιού του Καλαρρύτικου ποταμού . Η πρόσβαση στο μοναστήρι γίνεται από ένα μικρό μονοπάτι, λαξευμένο στο βράχο, και συνεχίζει με μικρή κρεμαστή ξύλινη γέφυρα, που οδηγεί στα προσκτίσματα της μονής.
Σε μια από τις πιο εντυπωσιακές τοποθεσίες της χώρας μας, στη χαράδρα του Αώου βρίσκεται η Μονή της Παναγιάς Στομίου. Το όνομά της η μονή το πήρε από τη στενή χαράδρα πάνω από την οποία είναι χτισμένη. Το μοναστήρι του Στομίου αφιερωμένο στην Υπεραγία Θεοτόκο, είχε κτιστεί στην απέναντι πλευρά στα 1590, αλλά μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση στα 1774, επειδή εκεί μεταφέρθηκε θαυματουργικά η Ιερή Εικόνα της μονής. Η μονή διαθέτει λείψανα του Μεγάλου Βασιλείου, του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, του Οσίου Αλυπίου του Κιονίτου και άλλων αγίων. Από τη σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή της από το Γερμανικό στρατό το 1943, διασώθηκε μόνο ο ναός. Ανακαινιστής του μοναστηριού υπήρξε ο μοναχός Παΐσιος ο Αγιορείτης, ο οποίος είχε καταγωγή από την Κόνιτσα κι έμεινε στο μοναστήρι. Το κελί μάλιστα που τον φιλοξένησε κατά τα τέσσερα χρόνια παρουσίας του εκεί, διατηρείται μέχρι σήμερα.
Κοντά στο χωριό Μολυβδοσκέπαστο της περιοχής Κόνιτσας, στα σύνορα με την Αλβανία και σε απόσταση 72 χλμ. από τα Ιωάννινα, βρίσκεται το περιτειχισμένο μοναστήρι που είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και που γιορτάζει στις 15 Αυγούστου. Η ονομασία της οφείλεται στο ότι παλαιότερα η σκεπή της μονής είχε μολυβδένιες πλάκες. Πιθανολογείται ότι ιδρύθηκε από τον Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνο Πωγωνάτο το έτος 1521. Σύμφωνα με την παράδοση ο Πωγωνάτος μπήκε υπεροπτικά στο λουτρό που βρισκόταν δίπλα στον αρχαίο ναό και βγήκε μαύρος από εκεί, μεταμελήθηκε για την περηφάνια του και έγινε καλά. Έτσι έφτιαξε την εκκλησία που σκεπάστηκε με μολυβδένιες πλάκες. Μέσα η εκκλησία έχει καλλιτεχνικά ξυλόγλυπτα του 16ου αιώνα και παλιές αγιογραφίες.
Οι λάτρεις του θρησκευτικού τουρισμού σίγουρα θα απολαύσουν την επίσκεψη στην Ιερά Μονή Παλιουρής στη Ζίτσα, την Ιερά Μονή Ευαγγελίστριας Άνω Πεδινών στο Ζαγόρι, στη Μονή Σωσίνου στον Παρακάλαμο, που πρόσφατα ανακαινίστηκε, καθώς και στη Μονή Παναγίας Μετσόβου. Πρόκειται για περίκλειστη μονή όπου ξεχωρίζουν τα διώροφα κελιά, οι ξενώνες, οι πλακοστρωμένες αυλές σε επίπεδα, το ξύλινο καμπαναριό, οι τοιχογραφίες του 1754 και το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 18ου αιώνα με την εικόνα της Παναγίας που χρονολογείται στα 1728. Στο μοναστήρι υπάρχει ο παραδοσιακός νερόμυλος «Γκίνα» που αναστηλώθηκε πρόσφατα και αποτελεί μνημείο υδροκίνησης.